AKL ::: Sürmek. * Ölmek. * İp ile bağlamak.

AKL ::: (Akıl) Men'etmek. * Sığınacak yer. * Kırmızı mihfe örtüsü. * Diyet. * İnsanın; hayrı, şerri ve ilimleri anlayan, sebeblerden neticeleri çıkaran ve eserden eser sahibine intikal eden hassası. Düşünme ve anlama kabiliyeti. Zihin, zekâ, tefehhüm, fehim, irade, anlayış, kuvve-i hâfıza, mülâhaza, re'y, yaptığını bilme. İlim, zihinde hâsıl olan sûret. İnsan zihninin sıfatı. Kalbde Hak ve bâtılı ayırdedebilen bir nur. * Huk: Bir cinayetten dolayı, icab eden diyeti vermektir. Diyet mânasına da kullanılır. Akıl, esasen imsak ve imtisak mânasınadır. Diyet vermek, kan dökülmesini men' ve imsak edecek müeyyid bir kuvvet mesâbesinde olduğundan bu cihetle de diyete akl denilmiş olması melhuzdur. (Huk. L.)(Mütekellimînin mütebahhirîn ulemasından olan Mu'tezile imamları, zinet-i surîsine meftun olup, o mesleğe ciddi temas ederek, aklı hâkim ittihaz ettiklerinden, ancak fâsık, mübtedi bir mü'min derecesine çıkabilmişler. S.)(Arkadaş! Vesvese ve evham zulmetleri içinde yürürken, Resul-ü Ekrem'in (A.S.M.) sünnetleri birer yıldız, birer lâmba vazifesini gördüklerini gördüm. Herbir sünnet veya bir hadd-i şer'i, zulmetli dalâlet yollarında güneş gibi parlıyor. O yollarda insan, zerre miskâl o sünnetlerden inhiraf ve udul ederse; şeytanlara mel'abe, evhama merkep, ehval ve korkulara ma'rez ve dağlar kadar ağır yüklere matiyye olacaktır. Ve kezâ, o sünnetleri, sanki semadan tedelli ve tenezzül eden ipler gibi gördüm ki; onlara temessük eden yükselir; saadetlere nail olur. Muhalefet edip de akla dayananlar ise, uzun bir minare ile semâya çıkmak hamakatinde bulunan fir'avn gibi bir fir'avn olur. M.N.)

akl ::: (a. i. c. : ukul) : akıl, us.

akl - ı bâliğ ::: ergin kimsenin hâli.

akl - ı beşer ::: insan aklı.

akl - ı evvel ::: yaradılıştan olan akıl, Allah.

akl - ı fa'âl ::: işleyen, yapıcı akıl, fr. intellect actif.

akl - ı hayvânî ::: * içgüdü,insiyak, sevk - i tabiî.

akl ilâhî ::: İlahi zekâsı.

akl - ı insân ::: insan kavrayışı.

akl - ı küll ::: tabîatta görülen umûmî ahenk; mâc. Cebrail.

akl - ı maad ::: geleceği kavrayan akıl.

akl - ı maaş ::: geçim fikri.

akl - ı nefsânî ::: kendini koruma içgüdüsü.

akl - ı selîm ::: * sağduyu, (bkz. : hiss - i selîm).

akl ::: akıl, anlama melekesi.

akl ::: akıl

akl ::: ‬akıl

AKL :::